Wokół pieniądza. Opinia Rzecznika Generalnego TSUE ws. frankowiczów zbieżna ze stanowiskiem UOKiK. Rzecznik Generalny TSUE zabrał głos w ważnej sprawie dla konsumentów mających kredyty indeksowane lub denominowane do franka szwajcarskiego. W jego opinii jeśli unieważnienie umowy kredytowej nastąpiło ze względu na nieuczciwe
W trakcie rozprawy przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie dotyczącej momentu początku biegu przedawnienia dużo miejsca zajęła kwestia niewydolności Sądu Najwyższego w obszarze kredytów frankowych. Wszystko wskazuje na to, że wyrok zapadnie w trzecim kwartale 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieście zadał trzy pytania do TSUE. Na razie odbyła się rozprawa. - Zaskoczeniem było, że TSUE przeprowadził rozprawę, gdyż regułą są postępowania pisemne i rzadko zdarza się, żeby pełnomocnicy prezentowali swoje stanowiska osobiście przed Trybunałem - mówi Marek Skrobacki, radca prawny, pełnomocnik konsumentów w sprawie TSUE C-82/21, a wcześniej również w sprawie C-198/20. Czytaj też: Skarga nadzwyczajna - sąd nie zapewnił frankowiczom należytej ochrony>>Węgrzynowski Łukasz: Konsekwencje stwierdzenia abuzywności klauzuli indeksacyjnej (denominacyjnej) dla ważności całej umowy kredytu frankowego - LINIA ORZECZNICZA > Rozprawa składa się z trzech faz. - Na początku każdy z uczestniczących ma prawo do swobodnej wypowiedzi. W drugiej fazie, sędziowie zadają wybranym przez siebie pełnomocnikom pytania. W naszej sprawie Trybunał dopytywał np. o okresy przedawnienia w prawie krajowym, oraz o to, czy wyrok o nieważności umowy kredytu ma skutek wsteczny (potwierdzający nieważność od chwili podpisania dokumentów) czy też skutek nieważności następuje na dzień wydania wyroku przez sąd krajowy. Rozprawa przed TSUE kończy runda podsumowujących wypowiedzi każdego z pełnomocników - opowiada Marek Skrobacki. Moment rozpoczęcia biegu przedawnienia wydaje się jasny Najwięcej kontrowersji wzbudziło pytanie, czy roszczenie konsumenta o zwrot niesłusznie zapłaconych kwot na podstawie nieuczciwego warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem może ulec przedawnieniu także w wypadku, gdy konsument nie wiedział o nieuczciwym charakterze tego warunku. - Właśnie w związku z tym pytaniem do rozprawy dołączyły również rządy Hiszpanii i Finlandii. Przedstawicielka Finlandii oraz reprezentanci banków wskazywali, że dziesięcioletni okres przedawnienia jest odpowiednio długi, by zapewnić konsumentom ochronę - mówi adwokat Joanna Wędrychowska. Czytaj też: Kredyty frankowe - propozycje ugodowe często nadużyciem prawa>> Pozostałe podmioty, w tym Rząd RP i Komisja Europejska podkreślały konieczność szerszej ochrony konsumenta. - Analiza dotychczasowej linii orzeczniczej TSUE oraz brak opinii Rzecznika Generalnego Trybunału w tej sprawie wskazuje na to, że wyrok TSUE opowiadający się za szerszą ochroną konsumentów, wykluczającą automatyczne przedawnienie po 10 latach dla niepoinformowanego konsumenta, wydaje się najbardziej prawdopodobny - uważa mec. Wędrychowska. W polskim orzecznictwie przedawnienie sprawia kłopoty Kłopoty z interpretacją początku terminu biegu przedawnienia wiążą się z uzasadnieniem uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. (sygn. III CZP 6/21). W uzasadnieniu tym SN wskazał, że "bieg terminu przedawnienia roszczeń́ restytucyjnych konsumenta nie może się rozpocząć́ zanim dowiedział się̨ on lub, rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć́ się̨ o niedozwolonym charakterze postanowienia. Należy bowiem uznać́, że dopiero wówczas mógł wezwać́ przedsiębiorcę̨ do zwrotu świadczenia". Węgrzynowski Łukasz: Dopuszczalność uznania klauzuli indeksacyjnej (denominacyjnej) zawartej w umowie kredytu frankowego za postanowienie umowne określające główne świadczenie stron w ramach kontroli abuzywnej > - Jestem przeciwny psuciu prawa przez orzeczenia Sądu Najwyższego, które czynią czasem więcej szkody niż pożytku. Zarówno banki, jak i konsumenci cierpią dziś na skutek niejasnej w zakresie przedawnienia uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. (sygn. III CZP 6/21). Sektor bankowy wpadł w popłoch, nie wiedząc, czy czasem termin przedawnienia nie biegnie od daty złożenia przez konsumenta oświadczenia w wezwaniu przedprocesowym lub w samym pozwie sprzed kilku często lat – stąd dzisiejsza kampania pozywania konsumentów o zwrot kapitału i wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z niego, jak i wniosków o zawezwanie do próby ugodowej - uważa radca prawny Tomasz Konieczny, partner w kancelarii Konieczny, Polak Radcowie Prawni. Czytaj też: Zasady rozliczenia stron w razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu udzielonego w CHF (teoria salda i teoria dwóch kondykcji) > W ocenie mec. Koniecznego polski Kodeks cywilny jest w tym względzie jasny i nie wymaga dokonywania kreatywnej interpretacji tylko po to, by bankom zagwarantować możliwość dochodzenia zwrotu kapitału. - Przecież sądy dysponują w samym Kodeksie cywilnym wyjątkiem od automatycznego uznania na rzecz konsumentów zarzutu przedawnienia w postaci odwołania do zasad słuszności, z którego to instrumentu mogą korzystać, nie przesuwając w sposób sztuczny i niezgodny z przepisami prawa początkowy termin liczenia terminu przedawnienia i to jeszcze na moment bardzo płynny i wątpliwy - tłumaczy. Zgodnie z art. 120 par. 1 bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Jak to bliżej wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 18 lutego 2015 r., III PK 83/14 (nie publ.), wymagalność roszczenia definiowana jest jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującego mu roszczenia. - Roszczenie jest zatem wymagalne wówczas, gdy wierzyciel może żądać jego spełnienia, a dłużnik zgodnie z treścią stosunku prawnego ma obowiązek je spełnić. Początek stanu wymagalności zależy od charakteru wierzytelności. W przypadku wierzytelności terminowych (czyli tych, co do których treść stosunku prawnego określa termin spełnienia świadczenia) pokrywa się on z chwilą nadejścia terminu spełnienia świadczenia - tłumaczy mec. Konieczny. W razie, gdy wymagalność roszczenia zależy od woli wierzyciela (od podjęcia przez niego określonej czynności), bieg terminu przedawnienia roszczenia obejmującego wierzytelność bezterminową rozpocznie się w dniu, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Jak wskazuje Tomasz Konieczny, w piśmiennictwie i orzecznictwie sądowym w odniesieniu do terminu przedawnienia roszczeń kondykcyjnych dominuje pogląd, zgodnie z którym zobowiązanie zwrotu nienależnie spełnionego świadczenia należy do kategorii zobowiązań bezterminowych, a bieg terminu przedawnienia roszczenia wynikającego z tego rodzaju zobowiązania rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 par. 1z danie drugie w zw. z art. 455 i to niezależnie od świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia. - Orzeczenie TSUE, spodziewane w trzecim kwartale 2022 roku, powinno wyjaśnić i ujednolicić sytuację dotyczącą przedawnienia roszczeń konsumentów przeciwko bankom - liczy Joanna Wędrychowska. Skutek wyroku może wyjść poza ujednolicenie orzecznictwa, jeśli okaże się, że roszczenia kredytobiorców nie przedawniły się. - Dotychczasowa praktyka tj. duże zainteresowanie orzeczeniami TSUE w sprawach "frankowych" w przestrzeni publicznej pokazuje również, że kolejny wyrok może zmobilizować tysiące kolejnych kredytobiorców do wstąpienia na drogę sądową przeciwko bankom - dotyczy to zwłaszcza osób które spłaciły już kredyty i nie wykonywały ruchów z obawy przed przedawnieniem roszczeń czy też kredytobiorców którzy zaciągnęli kredyty w późniejszym okresie we frankach i w euro - uważa mec. Wedrychowska. Temat Sądu Najwyższego zdominował rozprawę Jak podają pełnomocnicy frankowiczów, jeśli chodzi o ustne wypowiedzi stron, to w trakcie rozprawy przed TSUE przedstawiciele banków i konsumentów stosunkowo mało czasu poświęcili na kwestie związane z meritum pytań, a większość wypowiedzi dotyczyła kwestii ogólnych. - Pełnomocniczka jednego z banków przedstawiała, jakie konsekwencje dla sektora bankowego będą miały masowe nieważności umów. W zależności od tego, która koncepcja rozliczenia nieważnych umów zwycięży – mówiła o tym, że sprawy mogą "kosztować" sektor bankowy od kilkunastu do 50 miliardów euro - przytacza Marek Skrobacki. On sam podniósł z kolei, że system ochrony konsumenta nie został należycie „zaopiekowany” przez Sąd Najwyższy. Nawet, gdy SN działał, to w polskim systemie prawa nie był liderem, który promował i wdrażał europejskie standardy ochrony konsumenta. - Przytoczyłem przykład sędziego SN Romana Trzaskowskiego, który w 2017 odmówił zadania pytania do TSUE, czy abuzywność w odniesieniu do kursów banku może być zastąpiona kursem średnim NBP (II CSK 803/16). Po drugie, w trakcie fundamentalnego dla polskich „frankowiczów” postępowania TSUE C-260/18 (sprawa Dziubak), sędzia Roman Trzaskowski podpisał się pod wyrokiem II CSK 19/18, w którym napisał, że kwestia że lukę można zaplombować kursem średnim NBP – skoro SN (w osobie sędziego Trzaskowskiego) już wskazał podobny kierunek - mówi Marek Skrobacki. Według niego po wyroku TSUE w sprawie Dziubak, SSN Trzaskowski nie mógł się sprzeciwić TSUE, więc potwierdził nieważność umowy kredytu „frankowego”, a jednocześnie „na marginesie” wspomniał, że „TSUE nie wykluczył” wynagrodzenie za korzystanie z kapitału (V CSK 382/18). Ostatnim akordem było uzasadnienie uchwały III CZP 6/21 z r. (sprawozdawca: sędzia SN Roman Trzaskowski). W uzasadnieniu tej uchwały znalazło się potwierdzenie, że wprawdzie roszczenia konsumentów generalnie się nie przedawniły, ale bankom nie przedawniły „jeszcze bardziej” (przedawnienie banków rozpoczyna bieg później niż przedawnienie konsumentów) - mówi Marek Skrobacki. Pełnomocnik kredytobiorców frankowych podkreślił w tym kontekście rolę orzeczeń TSUE dla polskich sędziów. Orzeczenia te mogą zastępowa, a nawet korygować, orzecznictwo Sądu Najwyższego. Jacek Czabański, Mariusz Korpalski, Tomasz Konieczny Sprawdź POLECAMY ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji. Opinia Rzecznika Generalnego TSUE Rzecznik generalny Anthony Michael Collins w swojej opinii uznał, że Dyrektywa 93/13 nie stoi na przeszkodzie, aby konsument mógł domagać się dodatkowych świadczeń po unieważnieniu umowy.
Hamses Offline Liczba postów: 3 Liczba wątków: 1 Dołączył: May 2019 Reputacja: 0 Czy ktoś bardziej zorientowany może napisać co ten wyrok tak naprawdę da frankowiczom? Czy należy czekać ze złożeniem pozwu na wyrok TSUE czy już teraz można składać sprawę? Edyta Wójcik Offline Junior Member Liczba postów: 19 Liczba wątków: 2 Dołączył: Mar 2019 Reputacja: 0 Mamy to! jest korzystna opinia TSUE: „W dzisiejszej opinii rzecznik generalny zaproponował stwierdzenie przez Trybunał, że prawo UE stoi na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy uzupełnił luki w umowie – w zakresie nieuczciwych warunków umowy określających sposób i wysokość świadczenia, które prowadzą do niekorzystnego dla konsumenta upadku umowy – w drodze odwołania się do przepisów prawa krajowego o charakterze ogólnym, które przewidują, że treść czynności prawnej jest uzupełniana przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów. Ponadto sąd krajowy zobowiązany jest wskazać moment, w którym należy dokonać oceny skutków stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku. Wola konsumenta, który uważa, że stwierdzenie nieważności całej umowy nie jest dla niego niekorzystne, przeważa nad wdrożeniem systemu ochrony, takiego jak zastąpienie nieuczciwego warunku i utrzymanie umowy w mocy. Prawo UE sprzeciwia się, w przypadku braku wyraźnej woli w tym zakresie ze strony samego konsumenta, utrzymaniu w mocy nieuczciwych warunków umownych, które w chwili rozstrzygnięcia sporu są obiektywnie korzystne dla konsumenta. Wreszcie, do sądu krajowego należy dokonanie oceny w zakresie kwalifikacji nieuczciwego charakteru warunku oraz przedmiotu umowy, w celu ustalenia, czy możliwe jest utrzymanie w mocy umowy pozbawionej nieuczciwych warunków” Hamses Offline Junior Member Liczba postów: 3 Liczba wątków: 1 Dołączył: May 2019 Reputacja: 0 Ok ale co w praktyce to zmienia? Edyta Wójcik Offline Junior Member Liczba postów: 19 Liczba wątków: 2 Dołączył: Mar 2019 Reputacja: 0 Narazie jest to opinia ale w lipcu w tej sprawie będzie wyrok. Wówczas moim zdaniem linia orzecznicza powinna się ujednolicić. Nie będzie już kombinowania sędziów którzy nie znają się na sprawach. Rzecznik Trybunału powiedział, że sąd polski, sąd krajowy umowę, która zawiera nieuczciwe warunki, może ograniczyć, czyli wyciąć z niej część i pozostawić ją w pozostałym zakresie, stwierdzić, że jest ona nieważna ALE NIE MOŻE JEJ DOWOLNIE ZMIENIAĆ CZYLI NP DODAĆ DO NIEJ KURS NBP a to teraz robili mniej obeznani sędziowie. Druga ważna sprawa to Rzecznik powiedział, że to konsument może powiedzieć sądowi, że dla niego nieważność umowy jest niewygodna i on by chciał jednak umowę utrzymać w mocy. Trybunału powiedział, że to konsument na końcu, jak już sąd ustali, co jest uczciwe, co jest nieuczciwe, może wstać i powiedzieć: Ja bym jednak chciał tę umowę wykonywać a nie unieważnić. To konsument będzie mógł wybrać jakie rozwiązanie jest dla niego w danym momencie korzystniejsze Hamses Offline Junior Member Liczba postów: 3 Liczba wątków: 1 Dołączył: May 2019 Reputacja: 0 Ok ale to oznacza większe szanse na wygranie w sprawie frankowej czy że sprawy będą trwały krócej czy że teraz już każda sprawa frankowa będzie wygrana?? tukson Offline Junior Member Liczba postów: 9 Liczba wątków: 0 Dołączył: Oct 2018 Reputacja: 0 Bystry67 Offline Junior Member Liczba postów: 37 Liczba wątków: 3 Dołączył: Oct 2018 Reputacja: 0 Tutaj dobrze wytłumaczone co i jak i dlaczego powstała taka opinia i co ona nam da: "Postępowanie prejudycjalne służy zapewnieniu jednolitej wykładni i stosowania prawa unijnego we wszystkich państwach członkowskich UE – w przypadku, gdy do rozstrzygnięcia sporu zawisłego przed sądem krajowym niezbędne jest dokonanie wykładni prawa UE, sąd ten może zwrócić się w tym celu do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym. Istotnym elementem postępowania przed Trybunałem w Luksemburgu jest przedstawiana przez Rzecznika Generalnego uzasadniona opinia, wydawana w ważniejszych sprawach przy zachowaniu bezstronności. Uwzględniając różnice wynikające z odrębnych rozwiązań systemów prawnych państw członkowskich Rzecznik Generalny dokonuje wszechstronnej analizy problemu prawnego zapewniając sędziom Trybunału niezależny ogląd na sprawę." Siocjate Offline Junior Member Liczba postów: 2 Liczba wątków: 0 Dołączył: May 2019 Reputacja: 0 No właśnie to ja mam tylko pytanie czy nie cieszymy się za wcześnie i czy nie lepiej poczekać jeszce na wyrok. Ponadto co dokładnie zmieni się w sytuacji typowego frankowicza jak już ten wyrok zostanie wydany bo wszędzie głośno się o tym mówi ale brak konkretów? Kredidii Offline Junior Member Liczba postów: 3 Liczba wątków: 0 Dołączył: May 2019 Reputacja: 0 (05-15-2019, )Siocjate napisał(a): No właśnie to ja mam tylko pytanie czy nie cieszymy się za wcześnie i czy nie lepiej poczekać jeszce na wyrok. Ponadto co dokładnie zmieni się w sytuacji typowego frankowicza jak już ten wyrok zostanie wydany bo wszędzie głośno się o tym mówi ale brak konkretów? Zmieni się oczekiwanie na rozstrzygnięcie. Teraz pewnie ludzie rzucą się do sądów chociaż nawet dokładnie nie wiedzą co się w orzecznictwie dzieje Bystry67 Offline Junior Member Liczba postów: 37 Liczba wątków: 3 Dołączył: Oct 2018 Reputacja: 0 Póki co to mamy opinie Rzecznika TSUE i nic więcej. Rzecznik coś powiedział co nie jest absolutnie wiążące dla żadnego sądu. Na dzień dzisiejszy nasza sytuacja jest dokładnie taka sama jak sytuacja frankowiczów w 2018 czy w 2017 r. Należy poczekać na wyrok Trybunału i dopiero później obserwować procesy. Już wynika z wypowiedzi banków, że ten wyrok im w niczym nie będzie przszkadzał i mają jeszcze 100 pomysłów jak udowodnić w sądzie, że umowy frankowe są ok i wcale nie trzeba ich unieważniać. Tak więc najpierw wyrok a później zobaczymy co będą robić sędziowie. Nie ważne też czy Trybunał wyrok wyda korzystny czy nie i tak my nadal musimy stawiać czoła armii super wyspecjalizowanych prawników banków i wydawać pieniądze na równie dobre kancelarie.
Dodatkowo po prokonsumenckiej opinii Rzecznika Generalnego TSUE jasne staje się, że bank nie będzie miał podstaw do roszczeń o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału. Sprawia to, że w 2023 roku frankowicze będą mogli unieważniać swoje umowy z Santanderem jeszcze prościej niż do tej pory. Ochrona tzw. „frankowiczów” jest nieustająco przedmiotem orzeczeń i opinii zarówno organów krajowych jak i międzynarodowych. W nurt ten wpisuje się przedstawiona 14 maja 2019 r. opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Opinia ta została wydana na skutek pytania prejudycjalnego zadanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Rzecznik Generalny jednoznacznie wyraził pogląd, że związanie nieuczciwą klauzulą jest możliwe wyłącznie jeżeli taką wolę wyrazi konsument, niezależnie od oceny sądu co jest w momencie orzekania dla niego korzystniejsze. Jednocześnie wskazał, że uzupełnianie luk w umowie przez sąd jest możliwe jedynie w wyjątkowych sytuacjach i tylko na mocy przepisów szczególnych oraz kategorycznie wykluczył możliwość stosowania w takim przypadku ogólnych klauzul takich jak odwołanie do zasad współżycia społecznego. Należy pamiętać, że opinia Rzecznika Generalnego jest jedynie wstępną propozycją rozstrzygnięcia wydawanego przez Trybunał Sprawiedliwości, i nie ma mocy wiążącej, ale wskazuje zasadnicze kierunki interpretacji prawa Unii Europejskiej w zakresie stosowania przez przedsiębiorców, w szczególności banki, nieuczciwych klauzul umownych.
W czwartek 16 lutego 2023 roku frankowicze otrzymali kolejną dobrą informację, ponieważ Rzecznik generalny TSUE orzekł, że bankom nie należy się żadne dodatkowe wynagrodzenie poza zwrotem wypłaconego kapitału kredytu z unieważnionej umowy kredytowej. Według interpretacji rzecznika generalnego TSUE Dyrektywa 93/13/EWG jednoznacznie wskazuje, że w celu ochrony konsumentów kara dla
Jak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, umowa może zostać unieważniona, jeśli zawiera nieuczciwe klauzule. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej otworzył drogę do przewalutowania kredytów uznał, że sąd może unieważnić całą umowę kredytową, jeśli znajdują się w niej nieuczciwe klauzule. Ocena umowy ma być podejmowana uwzględniając datę zawarcia umowy. Każdy przypadek jednak sądy rozpatrywać będą indywidualnie (możliwe będą oczywiście pozwy zbiorowe dotyczące podobnej sprawy). Jeśli więc kredytobiorca-frankowicz zechce zaskarżyć poszczególne zapisy umowy, musi wystąpić do sądu. Sąd może teraz skorzystać z wykładni TSUE i stanąć po stronie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozwiąże problem frankowiczów? - Może rozwiązać. Do tej pory odwoływaliśmy się do opinii rzecznika generalnego TSUE z 14 maja tego roku w sprawie państwa Dziubaków, czyli do treści stanowiska i poglądów prawnych tam wyrażonych oraz do dominującej praktyki, w której Trybunał Sprawiedliwości podzielał z reguły stanowisko wyrażone przez rzecznika - tłumaczy w rozmowie z Anitą Czupryn prof. Witold także:- Wyrok TSUE jest zbieżny ze stanowiskiem polskiego rządu oraz rzecznika generalnego. TSUE mógł zająć się sprawą, ponieważ ochrona konsumentów jest dziedziną objętą wprost kompetencjami Unii Europejskiej- skomentował na swoim koncie na twitterze Sebastian Kaleta, Prawo i Według mojej wiedzy, dużą rolę odegrał polski rząd, który przedstawił swoje stanowisko. Było ono całkowicie zbieżne z późniejszą zapowiedzią wyroku TSUE - mówi w rozmowie z AIP europoseł PiS Ryszard decyzji TSUE komunikat wydał Urząd Komisji Nadzory Finansowego. "Sektor bankowy w Polsce jest dobrze skapitalizowany i bezpieczny - czytamy w komunikacie. - Sektor bankowy jest przygotowany na wydane 3 października 2019 r. orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej(TSUE) dotyczące kredytów indeksowanych do waluty obcej - TSUE w całości potwierdził argumenty kredytobiorców – nie jest to przepis dyspozytywny, który przewiduje określone prawa i obowiązki stron na wypadek, gdyby strony czegoś w umowie nie uregulowały. TSUE przyznał, że przepis ten pozostawia zbyt duże pole do interpretacji dla sądu krajowego oraz że zgoda na generalne uzupełnianie umowy jest sprzeczna z celami dyrektywy 93/13. Sądy krajowe są zobowiązane do stosowania się do wyroków TSUE – dlatego należy oczekiwać, że zrezygnują z uzupełniania umowy– komentuje wyrok radca prawny Barbara jak czytamy w przesłanym komentarzu z BCC, wyrok bezpośrednio nie zmienia sytuacji indywidualnego kredytobiorcy. – Aby skorzystać z ewentualnego dobrodziejstwa płynącego z wyroku, kredytobiorca będzie musiał skierować sprawę do sądu krajowego. Korzystny dla frankowiczów wyrok oznacza jednak znaczne zwiększenie szans na wygraną, albowiem sąd krajowy, mimo iż formalnie nie jest związany wyrokiem TSUE, będzie musiał wziąć pod uwagę to, co wynika z orzeczenia TSUE. W przeciwnym razie, narazi się na uchylenie bądź zmianę swojego wyroku – wyjaśnia w przesłanym komunikacie ekspert prawny BCC Radosław Płonka. – Należy zatem założyć, iż po dzisiejszym, korzystnym dla frankowiczów rozstrzygnięciu, przez polskie sądy przetoczy się fala pozwów w sprawie kredytów frankowych – Zgodnie z opublikowanym dzisiaj wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sądy krajowe nie mogą mieć możliwości zmiany niektórych warunków umowy kredytowej, które są niedozwolone, nowymi warunkami. Jednocześnie stwierdzono, że umowa kredytowa może zostać utrzymana po usunięciu klauzul abuzywnych wyłącznie, gdy po usunięciu tychże klauzul nie traci ona na ważności oraz jest zgodna z przepisami prawa polskiego. W przeciwnym razie, kiedy umowa nie można zostać utrzymana po usunięciu klauzul abuzywnych, kontrakt między bankiem a kredytobiorcą może zostać unieważniony- komentuje wyrok Arakdiusz Balcerowski, XTB. Balcerowski jednocześnie w swoim komentarzu zwraca uwagę na fakt, że to sąd każdorazowo będzie musiał określić czy dana klauzula (mówimy tutaj głównie o kwestii naliczonego spreadu) jest nadużyciem. - Z orzeczenia TSUE można również wyciągnąć wniosek, że na gruncie prawa krajowego nie jest możliwe przewalutowanie kredytu wraz z utrzymaniem szwajcarskiej stawki LIBOR. Tym samym wydaje się, że bardziej prawdopodobną opcją jest anulowanie umów kredytowych, co w praktyce prawdopodobnie oznaczałoby konieczność zwrotu niespłaconego jeszcze kredytu w krótkim czasie (jednorazowo). Patrząc obiektywnie, aspekt ten może w pewnym stopniu ograniczać ilość napływających pozwów kredytobiorców- jest konsekwencją czterech pytań, które do TSUE w ubiegłym roku skierował Sąd Okręgowy w Warszawie, który zajmował się rozpoznaniem sprawy wytoczonej bankowi Raiffeisen przez małżeństwo Justynę i Kamila Dziubaków. W 2008 r. wzięli oni kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego, jednak - jak twierdzi małżeństwo Dziubaków - bank w umowie zapisał niedozwoloną klauzulę ofertyMateriały promocyjne partnera
Frankowicze – kolejne pytania trafiły do TSUE. Już 16 lutego znana będzie opinia Rzecznika Generalnego, która poprzedzi ogłoszenie wyroku TSUE C-520/21 w sprawie bezumownego korzystania z kapitału. Pytania prejudycjalne do Trybunału skierował Sąd Okręgowy w Warszawie. Tymczasem w grudniu ubiegłego roku, w tej samej sprawie Może na tym polega nieszczęście, że jeśli komuś daje się za dużą władzę i ten ktoś ma zbyt duży wpływ w systemie politycznym na kształt stanowionego prawa, to najczęściej wpada we własne sidła – o sytuacji banków po wyroku TSUE w sprawie umów frankowych mówi prof. Witold Modzelewski. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozwiąże problem frankowiczów?Może rozwiązać. Do tej pory odwoływaliśmy się do opinii rzecznika generalnego TSUE z 14 maja tego roku w sprawie państwa Dziubaków, czyli do treści stanowiska i poglądów prawnych tam wyrażonych oraz do dominującej praktyki, w której Trybunał Sprawiedliwości podzielał z reguły stanowisko wyrażone przez rzecznika. To, że najczęściej Trybunał podzielał poglądy wyrażone przez rzecznika, świadczy o autorytecie, o randze tego organu. Wobec tego można było przyjąć, że wyrok ten usunie dylematy, które pojawiły się w polskim orzecznictwie. Inaczej mówiąc, ten wyrok może doprowadzić do ujednolicenia judykatury, która będzie bliższa treści polskiemu prawu – będzie zgodna z gramatycznym brzmieniem polskiego prawa, które w tym przypadku jest po stronie kredytobiorców. CZYTAJ TEŻ | KULISY "FRANKOWEJ" KATASTROFY Frankowicze z dużymi nadziejami czekali na ten nic nie było przesądzone. Jak wiadomo, nieznane są wyroki boskie i sądu. Było możliwe, że po pierwsze, TSUE nie podzieli stanowiska rzecznika. Po drugie, podzielając to stanowisko co do istoty, zawęzi zakres przedmiotowy tego poglądu, co zresztą się Trybunałowi nie raz zdarzało, że dotyczyć ono będzie tylko ściśle pojętego na przykład stanu faktycznego lub też rodzaju kredytu, a jak wiemy, tych kredytów jest co najmniej trzy rodzaje. Frankowicze dobrze spłacają kredyty, ale ich zadłużenie nie spada Tak jest. Kredyty waloryzowane, indeksowane...To są te główne. Kredyty waloryzowane, czyli wyrażone formalnie w walucie obcej, lecz wypłacane i wpłacane w złotych. Jest również kredyt indeksowany, w którym kwota wyrażona jest normalnie w walucie polskiej, ale indeksowana względem waluty obcej. Jest to odmiana waloryzacji zwana denominowaną, czyli kredyt, który formalnie jest jakoby kredytem walutowym, natomiast tej waluty nigdy nie było. Można było snuć rozmaite warianty; również takie, że Trybunał i sąd mogły uznać, że to jest dość wąska kognicja sprawy, rozstrzygnięcie dotyczy tylko ściśle określonego rodzaju kredytu (indeksowanego), a w pozostałych przypadkach stanowiska nie zajmować, w związku z tym niechaj się rzeczy toczą odrębnie. Ale to, co w tej sprawie jest istotne, to swoisty szantaż, który jest sformułowany publicznie, a w moim przekonaniu wykraczający poza procedury, które powinny być przestrzegane. Mamy do czynienia z nieznaną w historii niefrasobliwością biznesową ze strony banków Co konkretnie ma Pan na myśli?Mam na myśli to, że wystosowano list, czyli był czyniony niedwuznaczny nacisk na Trybunał, aby nie podzielił on poglądu wyrażonego przez rzecznika. Mowa o tym w liście podpisanym przez ekonomistów, a w rzeczywistości w interesie banków, za pomocą czego wywiera się presję na Trybunał, aby kierował się on interesami banków, a nie poglądem wyrażonym przez rzecznika. Ponieważ ten wyrok w tym przypadku będzie dla banków bardzo groźny. Nie w sensie prawnym, tylko w sensie ekonomicznym. CZYTAJ TEŻ | FRANKOWICZE. DWA MILIONY LUDZI ZE ZŁAMANYMI NADZIEJAMI [REPORTAŻ] Zanim porozmawiamy o tym, czy ten wyrok może zatrząsnąć bankami w posadach, to chciałabym jeszcze wrócić do ekonomicznej istoty problemu tych kredytów. Wiemy, że one są różnorodne. Ale czy jest kwestia, która je łączy, jest dla nich wspólna?Pani redaktor, po pierwsze wspólnym jest pytanie o to, czy jest to kredyt walutowy, czy złotowy. To pierwszy problem, który dzieli. Jeżeli bowiem jest to kredyt walutowy, to ma to inne konsekwencje prawne, a inne są konsekwencje, gdy to jest kredyt złotowy. Drugą sprawą jest to, czy klauzula, która decyduje o tym, że wielkość kapitału ulega zmianie w wyrażeniu złotowym, czyli poprzez denominację, waloryzację czy też indeksację, w zależności od używanych pojęć, to czy ta klauzula określająca, jak się zmienia w relacji do określonej waluty wartość owego kapitału jest wadliwa w części dotyczącej kursu, do którego się odwołuje, czy też nieważna jest cała klauzula walutowa. Bo jak wiemy, przedstawiciele banków na siłę dzielą klauzule, mówiąc, że to są dwie klauzule, że odrębna jest klauzula walutowa, a odrębna jest klauzula kursowa. Czyli nawet gdyby odwołanie się do kursu obciążone byłoby nieważnością, bo na przykład był to kurs woluntarystycznie określany przez bank, to sama klauzula walutowa jest ważna, ponieważ jest odrębna. Znowu tu przeciwnym poglądem jest to, że to jest jedna klauzula, bo klauzula walutowa musi się odwoływać do jakiegoś kursu i jeżeli w jakiejś części jest ona nieważna, bo jej część dotycząca odwołania się do kursu jest nieważna, to po prostu jest nieważna, bo się odwołuje do niczego. Jest jeszcze trzeci element, który jest najczęściej pomijanym przez ekspertów, zwolenników polityki banków, stojących na stanowisku, że sprawy w ogóle nie ma, bo rozwiązał ją artykuł 69 ustęp 3 prawa bankowego z 2011 roku. Tylko, że jeżeli on by nawet cokolwiek rozwiązywał, to robiłby to w stosunku do umów zawartych od wejścia w życie tych przepisów. Ponieważ prawo nie może działać wstecz; w Polsce obowiązuje konstytucyjna zasada nieretroaktywności stanowienia prawa. A to jest prawo publiczne, więc jeżeli sprawa uległa jakoby „legalizacji” poprzez tę zmianę prawa bankowego, to oczywiście ta legalizacja nie mogła objąć umów zawartych przed wejściem w życie tych przepisów. Opinia rzecznika generalnego TSUE nie ma charakteru wiążącego ani dla sędziów Trybunału, ani dla sądów krajowych. Treść opinii rzecznika generalnego nie może być utożsamiana ze zdaniem TSUE. Opinia stanowi wyłącznie wsparcie dla sędziów Trybunału i punkt wyjścia do wewnętrznej dyskusji na temat ostatecznego kształtu wyroku. Dnia 14 maja 2019 roku rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Giovanni Pitruzzella, odpowiedział na cztery pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie polskiego małżeństwa, które w 2008 roku zawarło umowę kredytu hipotecznego na okres 480 miesięcy (40 lat). Zgodnie z umową, Raiffeisen Bank International AG udzielił polskiej parze kredyt wyrażony w złotych polskich, lecz indeksowany do franka szwajcarskiego. Rzecznik generalny jest wysokim urzędnikiem sądowym wchodzący w skład TSUE. Głównym jego zadaniem jest sporządzanie opinii w przedmiocie sposobu rozpoznawania sprawy, która wpłynęła do Trybunału, zgodnie z regulacjami art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 254 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Opinie rzeczników nie są wiążące dla sędziów Trybunału ani dla sądów krajowych, jednak ich wnioski bywają często uwzględniane w wydawanych orzeczeniach. Aż w 90% przypadków wyroki Trybunału są zgodne z rekomendacjami rzecznika generalnego. Już końcem wakacji możemy spodziewać się korzystnego orzeczenia TSUE w powyższej sprawie. Rzecznik wypowiedział się niezwykle korzystnie dla wszystkich Frankowiczów walczących o swoje prawa. Poniżej prezentujemy podstawowe tezy TSUE. Jeżeli jednak pragnięcie Państwo zgłębić całą lekturę wypowiedzi rzecznika w całości, znajdziecie ją na stronie InfoCuria – Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. 4 tezy wypowiedzi rzecznika generalnego TSUE: 1. Prawo UE zakazuje sądom krajowym uzupełniania luk w umowie w zakresie nieuczciwych warunków umownych w drodze odwołania się do przepisów prawa krajowego. Po raz kolejny utrzymano pogląd dotyczący tzw. zakazu redukcji utrzymującej skuteczność. Oznacza to, że sąd nie jest stroną umowy kredytowej, nie powinien zatem ingerować w treść postanowienia uznanego za niedozwolone i zamieniać go na legalne, stosując przy tym reguły ogólne, takie jak: zasady współżycia społecznego, zwyczaj, czy społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa. Oznacza to kres wykładni (o ile orzeczenie będzie zbieżne z opinią rzecznika, czego można racjonalnie oczekiwać), w której mechanizm indeksacji w oparciu o dowolny kurs CHF stosowany przez bank będzie zamieniany przez sąd na dozwolony, tj. kurs NBP. Zgodnie z tą tezą postanowienie abuzywne, a więc klauzula CHF, powinna zostać bezwględnie usunięta przez sąd. „Sąd nie jest uprawniony do zmiany treści warunku, co do którego stwierdził, że ma on nieuczciwy charakter.” Interesami konsumenta, które sąd krajowy bierze pod uwagę, są interesy istniejące w momencie wydawania wyroku, a nie te, które kierowały konsumentem w chwili zawierania umowy. Podkreślono, iż konieczne jest, aby skutki usunięcia nieuczciwych warunków były oceniane w odniesieniu do konkretnej i rzeczywistej sytuacji, tj. w odniesieniu do okoliczności istniejących w momencie, w którym sąd krajowy rozstrzyga spór. W rzeczywistości interesy stron mogą być inne w tym czasie niż w momencie zawarcia umowy. Wola konsumenta, który uważa, że stwierdzenie nieważności całej umowy nie jest dla niego niekorzystne przeważa nad innymi względami. Ocena tych skutków w momencie rozstrzygania sporu jest zgodna ze stanowiskiem Trybunału wyrażonym w sprawie Kásler (opisana w punkcie 3). Wola konsumenta, co do wyboru pomiędzy unieważnieniem całej umowy a jej uzupełnieniem, jest wiążąca. Racjonalne jest twierdzenie, iż oświadczenie konsumenta o wyeliminowaniu całej umowy, postawionego przez sąd przed wyborem pomiędzy unieważnieniem umowy w wyniku usunięcia nieuczciwych warunków a uzupełnieniem jej innym przepisem w celu utrzymania w mocy pozostałej części umowy, jest wiążące. Innymi słowy – sąd nie mógłby uznać, że upadek całej umowy jest szczególnie niekorzystny dla konsumenta wbrew świadomie i wielokrotnie wyrażonej woli samego konsumenta. Wnioskować dodatkowo należy, że unieważnienie umowy jest dopuszczalne w umowach denominowanych, gdyż trudno wykreślić w nich klauzule niedozwoloną, natomiast w umowach indeksowanych powinno się wyeliminować postanowienie niedozwolone. Frankowicze, którzy walczą w sądzie, będą pewni tego, jaki będzie efekt, gdyż sąd ma do wyboru albo bezskuteczność częściową albo całkowitą. 3. Sąd nie może utrzymać w mocy nieuczciwego warunku, nawet jeśli uważa, że to rozwiązanie jest korzystniejsze dla konsumenta. Nieuczciwa klauzula nie może być traktowana jako obiektywnie korzystna dla konsumenta i pozostawiona w mocy wbrew jego woli. Jak już wskazał TSUE w sprawie Kásler, można ją zastąpić tylko w wyjątkowej sytuacji. Taka możliwość istnieje jedynie, gdy unieważnienie danej umowy powodowałoby szczególnie niekorzystne konsekwencje dla konsumenta, ale tylko za jego zgodą. Jak bowiem napisał rzecznik w odpowiedzi na trzecie pytanie, bez wyraźnej woli konsumenta, sąd nie może utrzymać w mocy nieuczciwego warunku, nawet jeśli uważa, że byłoby to dla niego korzystniejsze. Nieuczciwe warunki nie wiążą konsumenta, a utrwalone orzecznictwo Trybunału nie dopuszcza odstępstw od tego założenia. Jednakże należy przyjąć, iż niedozwolone postanowienie umowne nie będzie wiązało konsumenta, chyba że konsument, po tym, jak został należycie poinformowany o niewiążącym charakterze warunku przez sąd krajowy, udzieli dobrowolnej i świadomej zgody oraz wyrazi zamiar niepodnoszenia nieuczciwego i niewiążącego charakteru takiego warunku. 4. Utrzymanie umowy w mocy, po usunięciu nieuczciwego warunku, następuje niezależnie od tego, czy strony były gotowe zawrzeć umowę na takich warunkach. Gdy klauzula „różnicy kursowej” stanowi nieuczciwy warunek umowny, zatem nie może być stosowana, skutkuje to przekształceniem umowy indeksowanej do franka szwajcarskiego ze stopą procentową właściwą dla tej waluty w umowę indeksowaną do złotych polskich, lecz nadal podlegającą niższej stopie procentowej odpowiedniej dla franka szwajcarskiego. Przedstawiciele banków wskazują, że opinia rzecznika ich nie zaskakuje, jednak dodają, iż nie odpowiada na najważniejsze, pytanie, czy można utrzymać umowę kredytu w złotych – po wyeliminowaniu niedozwolonej klauzuli indeksacyjnej – oprocentowanego według LIBOR. Należy podkreślić, że jest to argument całkowicie niezasadny, gdyż w przywołanym pkt 41 opinii rzecznika wyraźnie wskazano, iż przekształcenie pierwotnej umowy w umowę indeksowaną do złotych polskich jest możliwe przy utrzymaniu w dalszym ciągu niższej stopy procentowej odpowiedniej dla franka szwajcarskiego, czyli LIBOR. Co więcej, TSUE stwierdził, iż celem Dyrektywy 93/13 nie jest ani całkowite wyeliminowanie umowy, której niektóre warunki zostały uznane za nieuczciwe, ani utrzymanie jej w mocy za wszelką cenę, ani tym bardziej utrzymanie jej obowiązywania z tego powodu, że jest ona korzystna dla jednej ze stron. Jej dążeniem jest raczej przywrócenie równowagi między stronami i wywołanie względem przedsiębiorcy zniechęcającego skutku na przyszłość. Już ponad 120 wygranych Frankowiczów w tym roku – będzie tego więcej! Polscy Frankowicze w roku 2019 wygrali już ponad 120 spraw w sądzie, jedynie 14 zostało orzeczonych na ich niekorzyść. Opinia rzecznika generalnego nie jest wiążąca ani dla sędziów Trybunału, ani dla sądów krajowych, jednak w zdecydowanej większości jest uwzględniana w orzeczeniach TSUE. Panuje przekonanie, że orzeczenie w przedmiotowej sprawie zapadnie szybko, latem 2019 r. W polskich sądach wiele spraw Frankowiczów było zawieszanych właśnie w oczekiwaniu na werdykt TSUE. Jeśli uwzględni on opinię rzecznika, powinny to też zrobić sądy. Wyrok Trybunału będzie mieć niebagatelny wpływ na toczące się postępowania. Jeżeli pokryje się z opinią, to wytrąci szereg argumentów podnoszonych przez banki. Da sądom podstawę do pełnego urzeczywistnienia praw konsumenta, stanowiąc punkt zwrotny dla polskich Frankowiczów. Wygranych spraw Frankowiczów będzie więcej! . 337 173 382 120 198 3 300 343

opinia rzecznika generalnego tsue frankowicze